گربه جاده ابریشم مدیر موزه هنرهای معاصر را رهسپار کرد

گربه جاده ابریشم مدیر موزه هنرهای معاصر را رهسپار کرد | به گزارش مجله اثرهنری نفت موزه هنرهای معاصر با یک پرفورمنس که شاید ایده جالبی برای به رخ کشدین قدرت فکر و ماده شهامت‌ مدیرانش بود، ریخت و اتاق مدیریت را به آتش کشید و رهسپار جاده عبرت کرد.

مدیریت در ایران، راه رفتن بر روی پوست خربزه است، اگر حواست نباشد به راحتی راهی به جز اتاق مدیریت را در پیش خواهی گرفت. اعتماد به نفس بیش از حد و عدم کنترل صحیح بر اتفاقات رخ داده و عدم تدبیر مسئله‌ای نیست که جبران‌پذیر باشد.

اما همیشه سوتی‌های مدیریتی به این جریان ختم نمی‌شود و این شاید مهمترین دلیل ادامه بی‌کفایتی‌ها و مدیریت‌های غلط در کشورمان است.!

یک پرفورمنس که پایش را از گلیم خود بیشتر دراز کرد و یک اثر ناب مفهومی، ماده و فکر جامعه هنری ایران را لرزاند و همه مارا به فکر وادار کرد که چرا از داشته‌های خود آگاه نیستیم و چرا مدیران ما نمی‌توانند قدر داشته‌ها را بدانند. چرا وقتی کسی به یک اثر نقاشی کودک دست می‌زند ناراحت می‌شویم و اصالت آن را دچار خدشه می‌پنداریم ولی وقتی حداقل حریم یک اثر ناب و مهم نادیده گرفته می‌شود و باعث ایجاد خدشه می‌شود با یک بیانیه بدتر از اتفاق قصد در توجیح بی‌تدبیری داریم.

جالبتر از همه اینکه کارگردان و مجری پرفورمنس علاوه بر عدم عذرخواهی اقدام خود را باعث دیده شدن اثر هنرمند بزرگی چون «هاراگوچی» دانسته است. شاید او غافل از این است که اگر عده‌ای از این اثر غافل بودند اصولا به دلیل خواب خرگوشی جامعه هنر و بی‌کفایتی مدیران هنری است نه بی‌اهمیت بودن اثر ماده و فکر هاراگوچی.

اگر مدیران موزه این گروه را به خاطر آسیب رساندن به اثر و عدم احترام، بازخواست و یا قبل از اجرا تعهدات لازم را از وی اخذ می‌کردند، نه تنها جرأت نزدیک شدن به اثر را به خود نمی‌داد بلکه خواب اجرا بر بالای آن را نیز نمی‌دید. اما الان که در آن غوطه‌ور شده ظاهرا لذت وافری از فرو رفتن در اثر را درک کرده و برایش مزه کرده است.

مصاحبه یاسر خاسب، مجری پرفورمنس ناموفق در موزه با ایسنا : «متاسفانه بعضی از ما دنبال حاشیه‌ایم در حالی‌که اصل ماجرا برای گروه ما ارتباط موثر با دیگر رشته‌های هنری است … اگر بخواهیم با دیدی مثبت اتفاق دیروز را تحلیل کنیم، گویی این حادثه سبب شد تا این حوض دوباره بجوشد و زندگی آن به جریان بیفتد … اجرای چنین برنامه‌هایی به نوعی بازی‌کردن با جان است و من آنچنان عاشق این کار هستم که با جان خودم بازی می‌کنم.»

هر چند که در دنیا هنرمندان بیشماری با اجرای عالی خود هم با جان خود بازی می‌کنند و هم تلنگری بر جامعه می‌زنند و البته باعث تغییران مدیران نیز نمی‌شوند که از آن جمله می‌توان به خانم مارینا آبراموویچ، اشاره کرد. وی مهم‌ترین هنرمند اجرا در جهان امروز هم با جان خود بازی می‌کند و مفاهیم مهمی از زندگی روزمره و محدودیت‌ها و ضعف‌های بشر را پیش چشم مخاطبان می‌گذارد و ارتباط موثر با مخاطب و پیرامون خود دارد اما در اثر هنری دیگران شیرجه نمی‌زند و از جان خود مایه می‌گذارد تا به جایگاه امروزش دست یابد و البته برای اجراهایش مانیفست دارد.

او گاهی سال‌ها تلاش کرده تا مجوز اجرایی را بگیرد و برخی از این اجراها هرگز در مکان مدنظر او اجرا نشدند به دلیل بیم تاثیرات مخرب بر میراث فرهنگی. به مارینا با آن همه سابقه و دقت در اجراهایش، اجازه پخش صدای تخریب یک ساختمان را در کنار یک پل قدیمی ندادند از بیم آنکه این صدای مهیب، واقعا موجب ریزش پل شود.

از ماجرای چگونگی اخذ مجوز چنین اجرایی که بگذریم، این سوال وجود دارد که چرا با وجود تاکید مدیران موزه هنرهای معاصر مبنی بر نزدیک‌نشدن پرفورمرها به سطح اثر، این تعهد از سوی آنها نقض شده و به خود اجازه آسیب به اثر هنری را داده‌اند.

در هر صورت در یک اقدام نادر، پست مدیریت موزه هنرهای معاصر بعد از این اتفاق دچار تغییرات گسترده‌ای شد و احتمالا روح اثر هاراگوچی انتقام خود را از مدیر وقت گرفته است. در طی حکمی از سوی محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «عبادرضا اسلامی کولایی» به عنوان رییس جدید موزه هنرهای معاصر تهران منصوب شد.

هر چند که این امر کمترین اتفاقی بود که انتظار می‌رفت انجام شود اما در ساختار مدیریتی در سیستم اداری ایران کمتر پیش می‌آید در پی یک اتفاق اشتباه مدیری مجازات، عزل یا بازخواست شود. عموما با یک حکم بالاتر نشان لیاقت دریافت می‌کنند.(معلوم نیست مدیر عزل شده بعدا در چه سمتی به کار گرفته خواهد شد).

بهتر است در این خصوص اجرا کنندگان پرفورمنس نیز بازخواست شده و تاوان اشتباه خود را بدهند تا در اجراهای آینده اصول حرفه‌ای را رعایت کرده و به تعهدات خود پایبند باشند.

در ادامه بیانیه‌های موزه هنرهای معاصر و انجمن مجسمه‌سازان ایران ارائه می‌شود :

بیاینه موزه هنرهای معاصر :
«موزه هنرهای معاصر تهران با ابراز تأسف از واقعه‌ی پیش‌آمده در حین اجرای پرفورمنس در جریان گشایش نمایش پنج گنج، اعلام می‌دارد:
ـ برخورد پرفورمر به روغن در طرح اصلی ارائه شده به موزه نبوده و در اثر اشتباه ایجاد شده است.
ـ در این اتفاق، بخشی از بدن پرفورمر، به روغن برخورد می‌کند که موجب خروج مقداری روغن می‌شود؛ که قابل جایگزینی است.
ـ طی سال‌های پس از خلق اثر، همواره روغن تبخیر شده و به آن اضافه شده است. در سال نود و شش هم با حضور هنرمند، کل روغن خارج شد و روغن جدید جایگزین شد.
ـ در هنرهای میان‌رسانه‌ای و نوین معاصر، ایجاد دیالوگ بین آثار گذشته و حال، فضایی جدید برای بیان هنری، ایجاد کرده است که در روزهای آینده، نمونه‌هایی از آن را منتشر خواهیم کرد.
ـ ضمن احترام به نظرات ابراز شده پیرامون این واقعه، و تأسف، چنانچه موجب ناراحتی دوست‌داران و علاقمندان شده باشد، اعلام می‌شود این اتفاق، تخریب اثر هنری محسوب نمی‌شود و صرفا به دلیل خطای سهوی، بخشی از روغن از موزه خارج شده، که جایگزین خواهد شد.
ـ حفاظت از آثار هنری موزه، در زمره‌ی اصلی‌ترین وظایف موزه است، آن‌چنانکه در مهرماه سال نود و شش، نوریوکی هاراگوچی را برای مرمت حوض روغن به ایران دعوت کرد و قبل از درگذشت وی، این اثر مرمت شد.
ـ امید داریم با دقت و حساسیت بیشتر، در آینده شاهد خطاهایی از این دست نباشیم.»

بیانیه انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران :
«بیانیه انجمن هنرمندان مجسمه ساز ایران در خصوص اجرای پرفورمنس و آسیب به مجسمه “ماده و فکر”، نوریوکی هاراگوچی در موزه هنرهای معاصرتهران

مجسمه ماده وفکر(حوض روغن ) اثر نوریوکی هاراگوچی مجسمه ساز ژاپنی سال ۱۹۷۶ مقارن با افتتاح موزه هنرهای معاصر تهران؛ در محل موزه بصورت دائمی نصب شده است، این اثر مهر ماه ۱۳۹۶ با حضور هنرمند بازسازی و مرمت شد. اکنون بعد از گذشت چهار سال و در فقدان هنرمند ( در گذشت ۱۳۹۹ ) ، این اثر طی برنامه پنج گنج ، بزرگداشت حکیم نظامی ، روز شنبه ۲۱ اسفند با اجرای پرفورمنس “پرنده ماهی” ، دچار آسیب گردیده و به حریم اثر تجاوز شده است.
انجمن هنرمندان مجسمه ساز ایران با ابراز تاسف شدید از این اتفاق غیر مسولانه ، موضع خود را به شرح ذیل اعلام می دارد.
یک. هر چند در بیانیه و توضیحات موزه به اجرای آثار تعاملی با آثار هنری اشاره شده ، اما تعرض به حریم و خدشه به اصل اثر به هیچ عنوان قابل توجیه نیست و مسولیت سهل انگاری در برنامه ریزی و انتخاب اثر با مسولین برگزاری است.
دو. گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، جزو سرمایه ملی است؛ حفاظت از آثار و رعایت اصول حرفه ای حفاظت؛ کمترین کاری است که مدیران موزه ملزم به رعایت آن هستند.
سه. انتخاب موزه هنرهای معاصر تهران و اجرای آثار تعاملی در محل موزه با گنجینه منحصر بفرد آن، نیاز به پروسه مطالعاتی و تحقیقاتی و حساسیت های حرفه ای دارد.
لذا انجمن هنرمندان مجسمه ساز ایران قویا از مسولین موزه و عوامل برگزاری رویداد درخواست دارد جهت روشن شدن موضوع و تنویر افکار عمومی، مستندات پروسه مطالعاتی اجرای اثر و پیش بینی های صورت گرفته از طرف موزه را ارایه فرمایند.»

نوریوکی هاراگوچی :

هاراگوچی معمولاً از مواد صنعتی مانند فولاد و بتن در کارهای خود استفاده می‌کرد. تمایل به استفاده از مواد صنعتی می‌تواند ریشه در زادگاه او، یوکوسوکا داشته باشد که شهری صنعتی است. در این شهر یک پایگاه نظامی ایالات متحده نیز واقع شده‌است. برخی از آثار هاراگوچی دارای مضامین ضد جنگ هستند. از دیگر آثار مهم او می‌توان به ماده و فکر اشاره کرد که ظرف فولادی جوش‌خوردهٔ مربعی کم‌عمقی است که درون آن با روغن سیاه پر شده‌است. از آنجایی که روغن برخلاف آب ثابت مانده و خاصیت انعکاسی دارد، این اثر شبیه به یک آینهٔ بزرگ در کف زمین دیده می‌شود. هاراگوچی نخستین نمونه از این کار را در سال ۱۹۷۱ خلق کرد. یک نمونه از این اثر که در سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمده بود، توسط موزه هنرهای معاصر تهران خریده شد و همچنان در این موزه نگهداری می‌شود.

این حوض که در واقع یک اثر ارزشمند هنری است و سال هاست که در موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می شود، توسط یک هنرمند ژاپنی به نام نوریوکی ‌هاراگوچی خلق شده است. او تابستان سال گذشته درگذشت و این در حالی است که سه سال قبل از فوتش به ایران سفر کرده بود تا اثرش را مرمت کند و اتفاقا از اینکه هنوز بعد از ۴۰ سال اثرش را پابرجا و کاملا سالم می دید، ابراز تعجب کرده بود.موزه هنرهای معاصر در سال ۱۹۷۷ اثر هاراگوچی را با عنوان «ماده و فکر» خریداری کرد که ظرف فولادی جوش‌خورده مربعی‌ شکلی است که درون آن با روغن سیاه پر شده؛ از آنجا که روغن برخلاف آب ثابت مانده و خاصیت انعکاسی دارد، این اثر شبیه به یک آینه بزرگ سیاه رنگ در کف زمین است. 

حالا حادثه ای که به واسطه اجرای یک پرفورمنس بر فراز «ماده و فکر» رخ داده، عده‌ای از هنرمندان و کارشناسان را نگران سلامت اثر کرده است. 

این اثر هنری در تاریخ ۲۱ اسفند ماه سال ۱۴۰۰، توسط یاسر خاسب در طی یک پرفورمنس گربه جاده ابریشم آسیب دید که با واکنش شدید هنرمندان و مخاطبان جامعه هنر ایران همراه بود.

بازدیدها: ۴۱